UPS

UPS là gì? (Bộ lưu điện là gì?, Uninterruptible Power Supply là gì?)

UPS được viết tắt từ Uninterruptible Power Supply (bộ lưu điện), là thường được sử dụng trong các hệ thống điện hiện đại. Thiết bị này hoạt động bằng cách lưu trữ năng lượng từ nguồn điện đầu vào vào ắc quy (hoặc pin). Khi nguồn điện gặp sự cố, UPS sẽ tự động chuyển sang sử dụng năng lượng từ ắc quy để duy trì hoạt động cho các thiết bị quan trọng, giúp bảo vệ hệ thống khỏi gián đoạn và tổn thất không mong muốn.

Nguyên lý hoạt động của bộ lưu điện UPS

Bộ lưu điện UPS hoạt động dựa trên hai nguyên lý chính:

1. Khi nguồn điện lưới ổn định, bộ lưu điện sử dụng điện lưới để nạp đầy năng lượng cho ắc quy.

2. Khi điện lưới bị mất hoặc điện áp không ổn định, UPS sẽ tự động chuyển sang cung cấp điện từ ắc quy cho các thiết bị đang sử dụng.

Cơ chế hoạt động này khá giống với cách một chiếc pin sạc dự phòng vận hành. Khi năng lượng cạn kiệt, pin sạc cần được nạp lại, và khi đã đầy, nó sẽ trở thành nguồn cấp điện cho các thiết bị như điện thoại, laptop, hoặc đèn chiếu sáng. Một điểm nổi bật của bộ lưu điện UPS là khả năng hoạt động êm ái, không phát ra tiếng ồn như máy phát điện, tạo sự thoải mái hơn khi sử dụng.

Phân loại bộ lưu điện

Có ba loại bộ lưu điện UPS phổ biến hiện nay, bao gồm UPS Offline cơ bản, UPS Line Interactive, và UPS Online. 

UPS Offline

Trong đó, UPS Offline cơ bản (Basic Offline) thuộc công nghệ cũ, dần được thay thế bởi các dòng hiện đại hơn như UPS Line Interactive. Loại UPS này có mức giá phải chăng và hoạt động dựa trên nguyên tắc điện lưới đầu vào đi qua công tắc chuyển mạch để cấp điện cho thiết bị, đồng thời sạc đầy ắc quy. Khi nguồn điện không ổn định hoặc bị mất, UPS Offline sẽ tự động chuyển sang sử dụng nguồn từ ắc quy thông qua rơ-le để duy trì thiết bị hoạt động liên tục.

UPS Line-Interactive

UPS Line-Interactive là phiên bản nâng cấp của UPS Offline, được tích hợp thêm mạch ổn định điện áp (AVR). Nguyên lý hoạt động của dòng UPS này tương tự như UPS Offline tiêu chuẩn, nhưng có thêm khả năng điều chỉnh điện áp đầu ra để luôn duy trì mức ổn định cho thiết bị sử dụng. Khi điện lưới gặp tình trạng điện áp quá cao hoặc quá thấp, mạch ổn áp của UPS Line-Interactive sẽ tự động điều chỉnh nấc điện áp phù hợp, đảm bảo nguồn cấp cho thiết bị đạt đúng yêu cầu.

UPS Online

UPS Online sử dụng công nghệ chuyển đổi kép AC/DC và DC/AC (Double Conversion Online), loại bỏ hoàn toàn các vấn đề từ điện lưới. Điện áp đầu vào được xử lý và điều chỉnh trước khi cấp cho thiết bị. Thay vì cung cấp điện trực tiếp, nguồn điện lưới được chuyển thành dòng điện một chiều để sạc ắc quy và cấp cho bộ nghịch lưu (Inverter). Bộ nghịch lưu sau đó chuyển đổi dòng điện này thành điện áp ổn định, đáp ứng chính xác yêu cầu của thiết bị sử dụng.

Có thể dễ thấy rằng dù có bất kỳ sự cố nào xảy ra với lưới điện, thiết bị của bạn vẫn được bảo vệ an toàn. UPS Online thường được thiết kế với công suất lớn và khả năng mở rộng thời gian lưu điện thông qua ắc quy gắn trong hoặc gắn ngoài. Nhờ vậy, nó phù hợp với thiết bị văn phòng hay máy tính, dòng UPS này còn đáp ứng tốt cho hệ thống máy chủ, trung tâm dữ liệu (data center), và thậm chí cả những thiết bị có tải động cơ như quạt hay máy bơm.

Kết luận

Chắc hẳn, bạn đã phần nào trả lời được câu hỏi "Bộ lưu điện UPS có vai trò gì?"  

Từ những thông tin đã đề cập, có thể thấy UPS đóng vai trò thiết yếu trong cả đời sống và sản xuất. Việc không trang bị bộ lưu điện đồng nghĩa với việc chấp nhận đối mặt với những rủi ro điện năng tiềm ẩn, có thể xảy ra bất cứ lúc nào, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến các thiết bị tải. Những thiệt hại phát sinh có thể rất lớn nếu chúng ta không quan tâm đến vấn đề này sớm hơn.  

Bài viết này được xây dựng dựa trên quan điểm khách quan nhằm nhấn mạnh tầm quan trọng của việc sử dụng UPS. Đầu tư vào nguồn điện ổn định và sạch không chỉ đảm bảo an toàn cho thiết bị mà còn kéo dài tuổi thọ của chúng, giảm thiểu những tổn thất không đáng có.